Saraybosna’ya niye gideceğim ya? diyenler mutlaka vardır? Evet belki turistik beklentinizi karşılamayacak ama sizi burada bekleyen o kadar farklı hisler, hayatlar, yaşanmışlıklar var ki…

Avrupa’daki diğer başkentlerden farklı ve kesinlikle Bosna-Hersek’i hissetmek için görülmeye değer. Doğuyla batı bir arada! Farklı bir ambians sizi karşılıyor. İstabul sokaklarını dolaşıyormuş gibi hissediyorken, bir sonraki sokakta Viyana’dasınız! Bunun nedeni, Bosna’nın, 1400’lü yılların hüküm sürdüğü Osmanlı imparatorluğundan, 1800’lü yılların sonlarında kısa bir süre kontrolü ele geçiren Avusturya-Macaristan’ın etkisinde kalmasından. O yüzünüze esen rüzgar bile gözünüzü dolduracak belki… Bence hayatta bir kez olsun ziyaret edilip tadılması gereken bir yer.

Dar Arnavut kaldırımlı sokakları, görkemli camileri, nefis yemekleri (aşırı ama aşırı) fevkalade tepe manzaraları ve süper dost yerlileri ile Saraybosna’nın neden bu kadar turist aldığını anlamalıydım. Yeşille kaplı gür dağlar, parlak bir  nehir boyunca seyahat ederken beni anlayacaksınız…Ki ben yine söylüyorum ben ucuz bilet bulursam Saraybosna’ya defalarca giderim. Nokta!

Yüksek ve denize kıyısı olmayan bir şehir olduğu için eğer soğuğa karşı duyarlı iseniz seyahat programlarınızı kış aylarına bırakmayın ama 3. kez kışın gittim. Niye mi? Tabii ki yine ucuz bilet. 🙂 Şansımıza hava da “ay donuyorummm” dedirtmedi. 1-4 derece aralığında gezen soğuk inanın hiç rahatsız hissettirmedi. Eldiven dahi takmadığımız için keyifle gezip, fotoğraf-video da çektik. Kısacası yağmur-çamur olmazsa gayet güzel geziyorsunuz desem daha doğru olacaktır.

Seyahat planınızı yaparken, Mostar için 1 gününüzü ayıracağınızı düşünürsek; Saraybosna’da 3 gün kalmanız yeterli olacaktır. Çalışanlar için, Cuma’dan gidip Pazartesi dönmelik huzurlu, lezzetli bir destinasyon.

Saraybosna’ya Gitmek Kolay mı?

İstanbul’dan Saraybosna’ya uçak yolculuğu 1,5-2 saat sürüyor. *Vize&PasaportSaraybosna gezisi için herhangi bir vizeye ihtiyacınız bulunmuyor. Bosna Hersek vizesiz ziyaret edebileceğimiz ülkeler arasında yer alıyor. Pasaportunuzu alıp hoop gidiyorsunuz. 🙂

Saraybosna’da Pahalı mı Hayatlar?

Bosna-Hersek’in para birimi BAM (KM) olarak adlandırılan Bosna Hersek Markı. Seyahate çıkarken yanınıza Dolar ya da Euro almanız gerekiyor. Tavsiyem Euro olur. 2021 Aralık seyahatimizdeki yorumumla, malumunuz TL’mizin değer kaybetmesiyle Saraybosna KM’sine dahi yenik düştük. 5 sene önce çok ucuz derken şimdi İstanbul’dan bir tık daha uygun ya da eşit diyebiliyorum.

TL örneklemesi hiç yapmayacaktım ama aydınlanalım istiyorum. Yeme-içme olarak yorumlayacak olursam porsiyonlar çok büyük. Bizde köfte sipariş edince gelen 100 gram köfteye en az 50-60 TL ödüyorsak burada 200 gram köfteye 45-50 TL ödüyorsunuz. Ayrıca eti lezzetli parmaklarınızı da yiyorsunuz o şekil..

Kredi kartı kullanımı maalesef yaygın değil. Anca süpermarketler, zincir restoranlarda kredi kartı kullanabilirsiniz. Yoksa börekçiler, köfteciler, lokal restoranlar sadece nakit para ile çalışıyor. Zor durumda kalmayın diye söylüyorum.. Ya burada kesin geçer en lüks restoranlarından biri diyorsun garsona soruyorsun “Only cash!” Hadii bakalım kalk doğru döviz bozdurmaya…

Döviz bozdurmak için bankalar ve her 2 adımda bir karşılaşacağınız döviz bürolarını kullanabilirsiniz. Komisyon oranı da çok yüksek değil. Havaalanında sadece yol paranızı karşılayacak ufak bir miktarda paranızı bozdurmanızı tavsiye ederim. Ziraat Bankası görünce şaşırmayın, hiç yabancılık çekmeyeceksiniz. Pazartesi –  Cuma 08:30 – 20:00/ Cumartesi 09:00 – 15:00 arasında çalışan bu bankadan döviz bozdurma işlemi yapmak ve nakit çekmek mümkün.

Bosna Markı yerine Euro kullanabileceğiniz yerler de var. Örneğin; tren ve metro istasyonları, postaneler Euro’nun kabul gördüğü noktalardır. Hatta bazı hediyelik eşyacılarda da karşınıza çıkacaktır.

Saraybosna’da Nerede Kalınır?

Saraybosna’da kalmak için en uygun yer Başçarşı çevresi. Saraybosna’daki oteller, gecelik 200 TL’den başlıyor. Otel düşünmüyorsanız günlüğü 50 liraya pansiyon bile var ve tabii ki ev de kiralayabilirsiniz.

Saraybosna’da Ben Nerede Konakladım?

İlk seyahatimde İsa Begov Hotel, ikinci ve üçüncü seyahatimde ise Airbnb’den kiralamış olduğum evler tercihim oldu.

İsa Begov Hamam Hotel konumu hem sakin hem de çok merkezi, 1 köprü geçerek Başçarşı’ya varıyorsunuz. Dekorasyonu otantik, içerisinde tamamen Osmanlı dönemini yaşıyorsunuz.  Personelin ilgi ve alakası da fevkalade. Hamam da otelde kalanlara ücretsiz. Kahvaltısı da mis gibi. Siz yerleşirken özel istekleriniz soruluyor. Menemen, yumurta ne alırdınız? Nasıl alırdınız? Sıcacık ve size özel bu güzel hizmet bile yüzünüzü güldürmeye yetiyor açıkcası.

Airbnb

Bir şehre 2. kez gitmek farklı bir şeyler deneyimlemek ne güzelmiş arkadaş! Saraybosna’da otel yerine ev konaklaması tercih ettik. Airbnb’den beğenip tuttuğumuz ev bizi hiç yanıltmadı. Konumu ŞAHANE! Gazi Hüsrev Bey Bezistan (Bedesten)’e 2 dakika yürüme mesafesinde. Seyahat esnasında storyleri yakından takip eden dostlar daha iyi görmüştür. Zaten çoğu eve bayılıp link istemişti. 🙂 1+1 gayet sevimli, kendi eviniz gibi tertemiz ve sorunsuz. Ev sahibimiz, Noyan gibi Art Director çıktı. Evini de mesleği gibi çok özenli ve tam bir tasarım harikasıydı. Zevkli adam vesselam 🙂 gözleri bayram ettiriyordu desem yeri.

Bu güzel eve buradan ulaşabilirsiniz. Kesinlikle tavsiye ederim.

Ve son Airbnb deneyimimiz. Eski evimizi tercih etmek isterdik ama inanılmaz pahalıydı ve bebek yatağı mevcut değildi. Bu sebeple kafadan eledik ve başka ev arayışına girdik. Derken güney tarafında yani Eski Kent’in tam karşısında konumlanan bu evi bulduk. Ve muhakkak görmeniz gereken Saraybosna Bira Fabrikası: Pivnica HS Sarajevo’ya 3 dakika yürüme mesafesinde. Ev sahibimiz Senada süper ev sahibi ve bebek yatağı da olunca hemen tuttuk. Fiyat olarak da gayet uygundu. 3 kişinin konaklaması için gayet uygun. Yatak odasında çift kişilik yatak ve salonda bir koltuk var. E bir de bebek için park yatak oldu mu sana 4! 😀 İspanyol büyükelçiliğinin hemen yanında yer aldığı için güvenlidir. Şöyle bir şey var ki apartman tabii ki eski. Girişte “aa burası mı?” diye şaşırmayın. Asansör de çoğu dairede olduğu gibi yok. 3 kat çıkacaksınız. Ama ev tertemiz. Çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, sıcak su, ısınma derdiniz hiiiç yok! Mutfağı da kullanacaksanız çok şirin ve gayet yeterli.

Senada’nın nehrin güney tarafında yer alan evinin linkini de şuraya bırakıyorum: https://www.airbnb.com.tr/rooms/18075282?guests=1&adults=1&s=67&unique_share_id=34047a54-1e94-444c-a238-ecd07cfb90b5

Havaalanından Şehir Merkezine Ulaşım

Saraybosna havaalanı ise nispeten küçük ve şehir merkezine 10 km civarındaki Butmir banliyösünde bulunuyor.

Vay anam vay! Bakınız en önemli konumuza geldik. Şimdi kime sorsanız diyecek ki “Buradan şehir merkezine otobüs yook!” Taksiyi kullanın. Bunun doğruluk kısmını sorgulayalım. Kısmen haklılar havaalanından direkt çıkınca otobüs yok. Bu doğru. Ama havaalanı dışına çıkıp 10 dakika yürüdükten sonra, Shopping Center Mercator önündeki duraklara yürürseniz sadece 1,80 KM ödeyerek şehir merkezine gideceksiniz. Soğuk hava koşullarında bu yürüyüş zahmetli olabilir. Ama bence 15 euro vereceğime ona göre sıkı giyinir kuşanırım; 10 dakika ıslanırım, üşürüm çok da önemi yok…

Havaalanının OTOPARK ÇIKIŞ KAPISINDAN (Normal çıkış kapısından giderseniz otobandan yürümek zorunda kalırsınız) yolun karşısına geçip, Kurta Schorka Caddesi‘nden sonra 100 metre ileriden sağa dönüp Brace Mulica Caddesi’ne ulaşacaksınız. Buradan 8-10 dakika yürüdükten sonra karşınıza Merkator Alışveriş Merkezi çıkacak işte durağa geldiniz. 2 seçeneğiniz var ve asla durakların yeri belli değil. Burada siz biraz girişken olacaksınız. Mercator AVM’nin bulunduğu kaldırıma geçin ve büfenin yanındaki durakta bekleyin. Buradan geçen 107 numaralı troleybüs ile eskiden direkt şehir merkezine gidiyordunuz ama şimdi Başçarşı’nın 2 km yakınında bırakıyor. Bilet ücreti 1,80 KM. Yol boyunca Google maps açık olsun ki bulunduğunuz yeri kontrol edin. Çünkü otobüste ya da hiçbir durakta konum yazmıyor. 107 numaralı otobüsten Skenderija durağında ineceksiniz. Buradan ister yürüyün isterseniz tramvaya binin. Ama sadece 2 durak gideceksiniz. Başçarşı girişinde yer alan ikonik kütüphane Vijećnica’da ineceksiniz. Bebek arabası ile binmek biraz zor tramvay tahmin ettiğiniz gibi yüksekte o yüzden bebek arabasını kaldır kısmı biraz zorladı. Şimdi gitsek tramvaya binmez 8 dakika yürürdük..

Bir diğer yol ise 31 E otobüsünü kullanmak. ‘Dobrinja – Vijećnica’ arası 24 saat çalışan süper bir otobüs kendisi. Direkt merkezdeki ikonik kütüphane Vijećnica’da ineceksiniz.

Şehir İçi Ulaşım

Ya doğrusu ilk gidişimde hiç kullanmamıştım. Otelden zaten transfer istemiştim. Mostar’ı görmek için  ya da tepelere çıkmak için toplu taşıma kullanmanız gerekecek. Saraybosna’ya 2. gelişimde şehir ulaşımını deneyimledim. Saraybosna merkezden havaalanına giderken troleybüs kullandım. Taksiler inanılmaz yüksek fiyat çekiyor. Havaalanından şehir merkezi için 15 euro düşünebiliyor musunuz? Kur zaten uçmuş ben yarım saatlik yola bu parayı hayatta vermem. Aklınızda bulunsun eğer çok yükünüz yoksa ki olmayacağını düşünüyorum. Taksiye binip de kazık yemeye lüzum yok. Bunun dışında şehirde tramvay ulaşımı yaygın ancak yürüyerek bile pek çok yeri dolaşabilirsiniz. Şehir tramvayları oldukça nostaljik. Biraz farklı bir deneyim olabilir.

Tramvay, troleybüs

Saraybosna’nın merkezi, çevresinde saat yönünün tersine göre hareket yapan bir  tramvay ağı ile çevrilidir. Sekiz tramvay hattı, beş troleybüs hattı ve sayısız otobüs seferleri ile desteklenmiştir.

Otobüs

Otobüsler ise, tramvaylar ve troleybüslerin kullandıkları güzergâhları kullanır. Şehir
içinde ulaşımı kolaylaştırdıkları gibi Saraybosna civarındaki yerleşim yerlerine de
ulaşım sağlarlar. Biletler otobüse binerken şoförden ya da büfelerden satın alınır.

Bilet Nasıl Alacağım?

Biletler sokaklar arasındaki büfelerden satın alınabilir (1.60 KM) ya da sürücüden biraz daha pahalı olarak (1.80 KM) satın alınabilir ve yolculuğun başında işlenmelidir.

İşlenmelidir derken ne demek istiyorum? Biletinizi okutmalısınız. Biletinizi aldıktan sonra; otobüse-troleybüse bindiğinizde, tutma yerlerinde bir bilet okutma kutucuğu göreceksiniz. Biraz eski sistem okutma sistemi tabi. Koyuyorum okumuyor arkadaş bu ne? Bızt bızt etmiyor bu bozuk ya diye debelenmeyin. Manuel çünkü! 😀 Bileti koy orada bir kolçağı olacak onu çek, tıktık işaretlesin.

Taksi

Saraybosna’da temel ulaşım araçlarından bir diğeri taksilerdir. Taksimetre açılış ücreti 2 KM’dir ve kilometre başına 1KM olarak ücretlendirilmektedir. Taksilere ya taksi durağından binilir veya telefonla adres bildirilerek çağırılır. Telefonla taksi çağırırken, Saraybosna içerisinde bulunduğunuz semtin adını, sokağın ismini ve bina numarasını bildirmeniz yeterli olacaktır.

Taksi ücretleri toplu taşımaya göre daha fazla olabilmektedir ve kimi zaman da şoförler fazla ücret talep edebilmektedirler. Bu nedenle binmeden önce ücretlendirme konusunda bilgi sahibi olmanızda fayda vardır.

Bosna Hersek Türk vatandaşlarından vize istemediği için gümrük kapısında fazla bir sorun yaşamazsınız.

Saraybosna’dan Ne Alınır?

Valla alınacak bir şey varsa bence kesinlikle kuru et. Kuru etleri inanılmaz güzel. Yemeye doyamazsınız. Gradska Trznica bu alışveriş için en uygun yer. Dışarıdan her ne kadar müze gibi gözükse de burası pazar yeri. Şarküteri pazarı diyebiliriz. İçeride birkaç dükkan mevcut. Her birinde farklı lezzette bulacaksınız. Bu yüzden almadan önce muhakkak deneyin. Hatta denediğiniz parçadan kestirip vakumlatın. Böylece eve gittiğinizde hayal kırıklığı yaşamazsınız. Babic bizim favorimizdir. Her biri çok misafirperver olup öncelikle ürünlerinin hepsini tattırırlar. Kuru etler yağlı-az yağlı- yağsız olarak değişir. Siz zevkinizi belirtin ki ona göre seçim yapın. Sucukların da baharatlı ve sarımsaklı olarak farklı çeşitleri mevcut. Fiyatlar 20KM den başlar 40 KM ye kadar çıkar.

Kredi kartı geçmiyor sadece nakit alışveriş yapabilirsiniz.

Alışveriş merkezlerinde ise genelde Türk malları bulunuyor. Daha otantik bir şeyler almak isterseniz Başçarşı’dan bakır-kahve takımlarını tavsiye ederim. Ama bunların hepsi bizde de mevcut. Değişik pek bir ürün göremedim. Deri anahtarlık ve tokalar yapan dükkanlar var bunlar güzel hatıra olacaktır. El yapımı kilim, tahta oyma işleme eşyaları da seçilebilir. El yapımı şaraplar da olmazsa olmaz!

Telali Pazarı, Markale Garden, Trznica, Sirano ünlü semt pazarları. Antika ve ikinci el eşyalara düşkünseniz güzel seçenekler bulabilirsiniz. BBI; Alta, Importanne ve Alta ise ünlü alışveriş merkezleri.

Gezeyim ama nereyi?

Saraybosna Eski Kenti (& Başçarşı – eski şehir pazarı)

Saraybosna’nın Eski Kent olarak geçen Başçarşı bölgesi, bu seyahatte ilk adım atacağınız yer olacak ve bu gezinin en önemli noktasıdır. 15. yüzyıldan beri pek değişmedi. Avlular, camiler, Arnavut kaldırımlı yollar.. Bakırcılar çarşısı, kilimciler, hediyelik eşya mağazalarıyla çevrili. Bureg ve Cevapi yemek ve o meşhur Bosna Kahvesini içmek için buradasınız!

Avrupa’nın ortası ama meşhur bir Osmanlı çarşısı. Burada Gazi Hüsrev Bey’in yaptırdığı camiler, medreseler, hanlar bulunuyor. Bunun dışında çeşitli otantik eşyalar satan dizi dizi dükkanlar. Hep kalabalık hep hareketli. Burada kendinizi hiç yabancı hissetmeyeceksiniz.

Başçarşı Sebili

Önü her daim kalabalık. Herkes fotoğraf çekme yarışında. Bir de kuşlar var tabii. Daha önce bu kadar insana yaklaştıklarını görmemiştim. Sebilde fotoğraf çekecekseniz kuşlar size eşlik ediyor. Omzunuza, kafanıza, kollarınıza konacaklar 🙂 Sebil, Başçarşı’nın tam göbeğinde duruyor..

Kazancılar Sokağı’Kazandziluk’

Başçarşı’nın girişinde Sebil’e yakın bir sokak. Sokakta bir çok antikacı, hediyelik eşya ve el yapımı ürünler satan dükkan bulabilirsiniz. Sokak adını yine sokakta bulunan bakır ürünleri yapan kazancılardan almış.

Gazi Hüsrev Bey Camii

Gazi Hüsrev Bey Camii, Bey Camii olarak da bilinir, Saraybosna, Başçarşı civarında bulunur, Osmanlı mimarisinin en göze çarpan eserlerinden biri.

Gazi Hüsrev Bey Mendresesi

Osmanlı zamanında okul olarak kullanılmış ve kurulduğu dönemde 50.000 kitap kapasitelik kütüphaneye de sahipmiş. 16. yüzyılda inşa edilmiş ve Kurşunlu Medrese olarak da adlandırılan yer Başçarşı yer alıyor.

Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi

1537 yılında yapılan, Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, Boşnakça, Arapça, Farsça ve diğer dillerde yazılmış değerli elyazmalarına sahip. 800 yıldan daha eski ender eserler bulunmakta.

Saat Kulesi

Saat Kulesi, Başçarşı’da yer alan bir diğer önemli yapı. Gazi Hüsrev Bey tarafından, namaz vakitlerinin anlaşılabilmesi amacıyla yaptırılmış ve ay takvimine göre çalışıyor.

Moriça Han

17. yüzyılın başlarında yapılan ve şu an Saraybosna’da halen kullanılan tek handır. İçeride İran’dan geldiğini duyduğum çeşitli ürünler satılıyor. Han biraz küçük. Kapısından girdiğiniz anda kendinizi Bursa’daki hanlardan birinde hissediyorsunuz.

Gazi Hüsrev Bey Bezistan (Bedesten)

Burası ise küçük bir kapalı çarşı adeta. Hatta geçenlerde eşimle fotoğraflara bakıyorduk. Burası Saraybosna diyorum o İstanbul diyor. Öyle benziyoruz ki…

Han 1551’te yapılmış, 1697’te çıkan yangın sonrasında yeniden restore edilmiş. Halen Gazi Hüsrev Bey Vakfı’nın malı olan Moriça Han’da, çeşitli kafelerin yanı sıra otantik kilim vb. eşyalar satan dükkânlar bulunuyor. Hediyelik ürünler için ya da siz de benim gibi sadece bir göz atmak için bir tur atabilirsiniz…

Umut Tüneli

Umut Tüneli, savaş sırasında 300.000’den fazla Saraybosna’lının hayatta kalmasını sağladı. Diğer tüm alanlar güvensizdi ve Sırp ordusu tarafından işgal edilmişti.

Karşılıklı olarak iki tarafın kazması sonucunda dört ay dört günde inşa edildi. İki tarafın da kazıcılarının havalimanı pistinin altında buluşmasıyla inşaat 30 Eylül 1993’te tamamlandı.

Bu tünel 720 metre uzunluğunda ve 1,5 ila 1,8 metre yüksekliğinde.

Büyük grupların tünelden geçmesi kimi zaman iki saati buluyor ve günde ortalama 4000 kişi geçiyormuş.

Savaştan sonra tünel ziyaretçileri açıldı. Şimdi dünyanın 4 bir yanından turist Avrupa’nın ortasında yaşanan bu acıya tanıklık ediyor…

Latin Köprüsü

Milyatska nehri üzerindeki tarihi Osmanlı köprülerinden biri olan Latin Köprüsü, 1914’te köprünün kuzey ucunda gerçekleşen suikast nedeniyle Yugoslavya döneminde Bosnalı Sırp suikastçıya atfen “Gavrilo Princip Köprüsü” olarak adlandırılmıştı.

Bosna Sancağı menşeli 1541 tarihli bir vesikada, şehirde günümüze ulaşan en eski köprülerden biri olan Latin Köprüsü’nün bugün olduğu noktada Sirmerd’in oğlu derici Hüseyin tarafından inşa edildiğinden bahsediliyor.

1565 tarihli bir mahkeme vesikasında ise tahta köprünün Saraybosna’nın seçkin sakinlerinden Ali Ayni Bey tarafından taşlarla tekrar inşa edildiği kaydediliyor. Kayıtlara göre 1791’de selden zarar gören köprü, Saraybosnalı tüccar Abullah Aga Briga tarafından restore edildi.

Sonsuz Ateş ‘Vjecna Vatra’

Tito Caddesi ve Ferhadija Caddesi’nin kesişim noktasında bulunan bir anıttır. Sonsuz Ateş, ilk defa İkinci Dünya Savaşı’nda hayatını kaybedenlerin anısına 6 Nisan 1946 tarihinde yanmıştır ve sonsuza kadar da yanacaktır.

Ferhadiye Caddesi

Basçarşının hemen devamında şirin bir cadde. Bu cadde tamamen trafiğe kapalı. Alışveriş için dükkanlar, cafeler, publar ve minik restaurantlar bulunuyor.

Milli Kütüphane’VIJECNICA’

1992 Ağustos’unda Sırplarca içindeki 2 milyon kitap, dergi ve belgeyle birlikte yakılan milli kütüphanenin yaralı ama Türk mimarisiyle günümüzdeki bu görüntüsüyle inşa edilen Saraybosna’nın dünyaca ünlü binası.

İsa’nın Kalbi Katedrali ‘KATEDRALA SRCA ISISOVA’

Katedral, şehrin en merkezi noktalarından birinde Ferhadija caddesi üzerinde bulunuyor. Neo gotik tarzda inşa edilen katedral gece-gündüz harika görünüyor.